Experiment ‘Lekker wonen in de Kruidenbuurt’

Preventie en tegengaan NIET-gebruik
Begin 2017 hebben gemeentecollega’s van team Wijken, de afd. Sociaal en Werk&Inkomen, samen met de coördinator van het Toegangsteam en directeur MOM, de koppen bij elkaar gestoken. Wat konden we bedenken om juist in die ‘vroege’ fase van preventie op een opvallende en vernieuwende manier bewoners te bereiken en te helpen, aanvullend op de reguliere aanpak van armoedebestrijding en schuldhulpverlening? We willen vooral helpen door ze door te leiden naar bestaande regelingen en financiële ondersteuningsmogelijkheden. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 5 huishoudens niet aanvraagt waarop men recht heeft. Dan is er al snel financiële armoede.
We zochten naar een ‘natuurlijk moment’ om mensen met de juiste boodschap te benaderen, in de wetenschap dat schriftelijk communiceren of strooien met campagne-achtige boodschappen niet zo veel oplevert.
In nauw overleg met de woningcorporaties is dat natuurlijk moment gevonden: het reguliere kennismakingsgesprek van een nieuwe huurder met de huismeester/buurtbeheerder. Zij bieden op een positieve manier een financieel servicegesprek aan. Bij een positieve reactie wordt naam en adres doorgegeven aan de ‘vooruitgeschoven post’ van W&I. Zij maakt een afspraak en gaat vervolgens op huisbezoek voor een financieel gesprek. In de planning is er uitgegaan van 1 nieuw adres per week.

Resultaten

Het experiment heeft nu een klein jaar gelopen. Wat heeft deze nieuwe aanpak opgeleverd?
In totaal is er door de ‘vooruitgeschoven post, W&I’ contact gelegd met 35 huishoudens in de Kruidenbuurt. Met al deze huishoudens zijn gesprekken gevoerd, regelmatig zelfs meerdere achter elkaar. Het overgrote deel van de adressen komt uit de koker van de huismeesters van de drie corporaties, soms komen de contacten ook via-via in de wijk of ‘van horen zeggen’. Naar schatting zijn er nog 15 extra gesprekken gevoerd als spin-off van deze pilot.

Vrijwel zonder uitzondering hebben de gesprekken concrete resultaten opgeleverd! Aanvragen van Meedoenregeling of Bijzonder Bijstand, kwijtschelding, woonkostentoeslag, meedoen aan de collectieve zorgverzekering, het kwam allemaal langs. Bijgedragen aan het succes heeft zeker ook dat de gesprekken bij de mensen thuis plaatsvinden. In hun eigen vertrouwde omgeving, mét de mogelijkheid voor de vooruitgeschoven post om meteen op de thuissituatie in te spelen. Grootste winst: de pro-actieve aanpak kweekt vertrouwen bij mensen, waar we vervolgens ook echt iets voor hebben kunnen betekenen. Dat spreekt zich rond, die boodschap verspreidt zich, levert positieve reacties op.

Enkele interessante constateringen:

• Er wordt uitgebreid gebruik gemaakt van de korte lijntjes binnen de Toegang en met de andere wijkpartners (zoals ContourdeTwern of MSS). Mensen worden nà de financiële gesprekken geregeld doorverwezen naar ‘andere’ hulp. Andersom werkt het ook: na een intake bij de Toegang wordt aan de ‘vooruitgeschoven post’ gevraagd om een financieel gesprek te houden. Deze gesprekken zijn niet meegeteld in het kader van het lopende experiment;
• Een groot deel van de contacten leveren behoorlijk persoonlijke en soms zelfs schokkende verhalen op. Over de manier waarop mensen in botsing komen met ‘het systeem’ en met onze bureaucratie. Regelmatig blijkt dat met een vrij eenvoudige maatregel of ingreep veel erger voorkómen kan worden. Over de financiële kant van veel persoonlijke verhalen is veel onderling contact tussen de collega’s van W&I en Schuldhulpverlening. De samenwerking is alleen maar verder geïntensiveerd.
• Het zijn over het algemeen behoorlijk intensieve en langer lopende trajecten. Dat begint vaak al met het maken van de eerste afspraak. Regelmatig zijn meerdere gesprekken nodig om de preventieve hulp helemaal ‘rond te krijgen’. De benodigde tijdsinvestering is groter dan gedacht;
• Niet alles lukt voor 100%; ook de ‘vooruitgeschoven post’ loopt soms vast in het gebrek aan maatwerk-‎mogelijkheden bij andere instanties. Maatwerk lukt regelmatig wel via de Toegang, bij tweede-lijns ‎organisaties is snel doorpakken soms lastig;‎
• Soms blijkt uit een eerste gesprek dat de betreffende persoon niet in aanmerking komt voor regelingen. Dan is ‎de constatering dat de zaken op orde zijn ook een goede en voor mensen vaak geruststellende conclusie; ‎
• Er is veel bijvangst, mensen met een klein inkomen (pensioen of kleine baan) die denken regelmatig niet in aanmerking te komen voor regeling x of y, maar nu wel. Dat scheelt direct in de portemonnee.
• In de week na het eerste gesprek worden de aanvragen ook gelijk opgemaakt en ingediend. Dat wordt door iedere ervaren als “boter bij de vis”.
• De ‘vooruitgeschoven post’ zoekt naar alle mogelijkheden om mensen voor een regeling in aanmerking te laten komen, ook bij onbekende regelingen zoals TOF (Tilburg OndersteuningsFonds) en Woonlastencompensatie

Kortom: het experiment is een groot succes en verdient zichzelf terug. In een wijk als de Kruidenbuurt zijn in een jaar tijd 30-35 contacten gelegd met nieuwe huurders voor een preventief, financieel gesprek. De behoorlijk intensieve tijdsinvestering heeft resultaat:

Advies: opnemen van deze werkwijze in de reguliere aanpak van armoedebestrijding in de Tilburgse wijken. Uitvoering door de vooruitgeschoven posten van W&I. Ingeschatte tijdsinvestering: 3 à 4 uur per week.